'aisatsu' nieco inaczej

Dziś postanowiłam zajęć się jednymi z pierwszych słów, jakie chyba każdy (nawet ci, którzy nie mówią po japońsku) kojarzy właśnie z językiem japońskim, a są to:

さようなら (sayounara) - "do widzenia"

こんにちは (konnichiwa) - "dzień dobry" (po południu)

こんばんは (konbanwa) - "dobry wieczór" 

Co może zaskakiwać w tych słowach? Na pierwszy rzut oka nic. I laik i osoba znająca japoński po prostu skojarzy je z ich współczesnymi znaczeniami. Tyle. A co jeśli okaże się, że dawniej nie do końca miały takie znaczenie, a co lepsze, obecne formy to jedynie skróty?  

Oryginalnie 「さようなら」 (sayounara) to skrót od さようならば (sayounaraba), co oznaczało dokładnie to samo co współczesne:「それならば」(sorenaraba), 「しからば」 (shikaraba), 「そういうことでしたら」 (sou iu koto deshitara) -  "jeśli tak/jeśli tak ma być to...", ale obecnie nie posiada takiego znaczenia, a bliżej temu słowu do 「これにて失礼いたします」 (kore nite shitsurei itashimasu), czyli grzecznego stwierdzenia, że teraz sobie pójdziemy i w związku z tym przepraszamy za to naszego rozmówcę. Tę samą etymologię posiada さらば (saraba - "żegnaj"), ale w przeciwieństwie do さようなら już właściwie nie używamy tego słowa, stało się archaizmem. 

Czyli tak skrótowo, さようなら dawniej było używane w ten sam sposób, co współczesne それでは (soredewa), それじゃあ (sorejaa), では (dewa), じゃ (ja) - "więc/skoro tak to...", ale stało się zwrotem grzecznościowym oznaczającym pożegnanie.

「こんにちは」(konnichiwa) to skrót od  「今日は、よいお日柄で」 (Konnichi wa, yoi ohigara de) - "Dziś (życzę ci) udanego dnia".

「こんばんは」(konbanwa) pochodzi od 「今晩は、よき穏やかな晩です」 (Konban wa, yoki odayaka na ban desu.) - "Dzisiejszy wieczór prawdopodobnie będzie spokojny".

W obu powyższych przypadkach już chyba każdy uczący się japońskiego widzi, dlaczego 「こんにちは」 i 「こんばんは」 mają na końcu は odczytywane nie jako ha, ale jak partykułę wa, którą w rzeczywistości jest. Zawsze powtarzam to na pierwszych zajęciach z japońskiego, ale przykłady przedstawiające pochodzenie tych słów, zapewne pełniej obrazują dlaczego jest tak, a nie inaczej.

Temat posta prosty, ale mam nadzieję, że nawet ci bardziej obeznani w japońskim znaleźli w nim interesujące informacje :).

Bibliografia:
大森亮尚 (おおもり・あきひさ). (2012).［日本人の謎］ なぜ、ことばを省略したがるのか?