"Słowo na niedzielę" - styczeń 2014

1. タンパ (tanpa) to skrót od 誕生日パーティー (tanjoubi paatii), czyli imprezy urodzinowej. Z takich skrótów jest również クリパ (kuripa), czyli クリスマスパーティー (kurisumasu paatii) - "impreza bożonarodzeniowa".

2. エコロジジィ (ekorojijii) - połączenie słów エコロジー (ekorojii - "ekologia") i ジジィ (jijii - kolokwialne określenie "dziadka"). エコロジジィ to starszy pan, który dużo gada o ochronie środowiska (tak, Wy pewnie też znacie takich z własnego podwórka ^^).

3. CK (しー・けい) - (shii kei) - Nie, to nie skrót od Kielc, choć być może niektórzy uznają, że znaczenie pasuje :P. CK to 'chou kimoi', czyli coś "mega paskudnego", sprawiającego że czujemy się niefajnie, coś co nas obrzydza.

4. 二月病 (nigatsubyou) - "choroba lutego" - W Japonii w czasie walentynek kobiety dają mężczyznom czekoladki jako wyraz sympatii i zainteresowania daną osobą (pomijając czekoladki z obowiązku, czyli np. dawane współpracownikom). Jeśli facet nie dostanie czekoladki, to jeden będzie mieć to gdzieś, a w przypadku innego, można zaobserwować symptomy stresu i poczucie izolacji.

New Approach (中級) - fiszki z gramatyki

W tym poście będą dodawane fiszki z kolejnych lekcji z podręcznika ニューアプローチ中級日本語.

Ponieważ jest to już poziom 中級 to fiszki nie zawierają furigany. 

lekcja 1
lekcja 2
lekcja 3
lekcja 4
lekcja 5
lekcja 6
lekcja 7
lekcja 8
lekcja 9
lekcja 10
lekcja 11
lekcja 12
lekcja 13
lekcja 14
lekcja 15
lekcja 16
lekcja 17
lekcja 18
lekcja 19
lekcja 20

NA - fiszko od 1 do 20

は vs が

Temat różnicy pomiędzy partykułami はi がpowraca do mnie jak bumerang w postaci postów na forum, prywatnych wiadomości czy pytań na zajęciach. Dlatego by w kółko nie powtarzać na wyrywki tego samego, postanowiłam napisać post z objaśnieniami. Przyznam, że temat prosty nie jest bo są sytuacje w których は i が mogłyby być użyte zamiennie (i nieraz sami Japończycy mają zagwozdkę co bardziej pasuje), a są i takie w których nie można dokonać takiej zamiany. Do tego wszystkiego dochodzi jeszcze mnogość struktur gramatycznych z podanymi partykułami, które z czasem pomagają w wyborze odpowiedniej partykuły, ale na początku nauki mogą takiej świeżynce nieco namieszać w głowie.  

W tym temacie skupiłam się jedynie na różnicach w użyciu はi が na poziomie podstawowym (N5).

Ponieważ to post skierowany do osób uczących się japońskiego to nie będę w nim używać romanizacji.

I. Partykuła は

1.は jest partykułą tematu, czyli pokazuje o czym jest dana wypowiedź, co jest jej tematem.

 ·   Jeśli は jest użyte w zdaniach twierdzących to można by je przetłumaczyć jako „jeżeli chodzi o...”, np.:

私(わたし)は今日(きょう)ソスノヴィエツに行(い)きます。  - „Dziś (ja) jadę do Sosnowca. ”/ „Jeżeli chodzi o mnie, to dziś jadę do Sosnowca.” (temat = „ja”)

あの人(ひと)は山田(やまだ)さんのご主人(しゅじん)です。 - „Tamten człowiek to mąż pani Yamady.”/ „Jeżeli chodzi o tamtego człowieka, to jest to mąż pani Yamady.” (temat = „tamten człowiek”)

これはとても使(つか)いやすいです。 - „Bardzo łatwo się tego używa.”/ „Jeżeli chodzi o to, to bardzo łatwo się tego używa.”  (temat = „to”)

       ·  W zdaniach zakończonych negacją partykuła は podkreśla nam wybór lub porównanie, np.:

私(わたし)は行(い)きません。 - „Ja nie idę.”/ „Jeśli chodzi o mnie, to nie idę.” (temat = „ja”. Podkreślenie, że „ja” nie idę, ale może ktoś inny pójdzie.)

えんぴつはありません。 - „Nie ma ołówka.” / „Jeśli chodzi o ołówek, to go nie ma.” (temat = ołówek. Pokazane, że nie ma ołówka, ale to nie znaczy, że nie ma innych przyborów do pisania.)

2.Pokazany kontrast.

ワインを飲(の)みます。でも、ビールは飲(の)みません。 - „Piję wino. Ale nie piję piwa.”

ソスノヴィエツには行(い)きましたが、ラドムには行(い)きませんでした。 - „Pojechałem do Sosnowca, ale nie pojechałem do Radomia.”  (Tu が występuje jako partykuła oznaczająca „ale”. Musi tu być użyta partykuła kierunku – czyli に – bo mamy czasowniki kierunku – 行(い)く – stąd połączenie には)

3. Użyjemy partykuły は jeśli temat rozmowy jest znany zarówno nadawcy (nam, jako tym którzy mówią) i odbiorcy (osobie do której mówimy). Może to być coś oczywistego, znanego wszystkim jak słońce czy księżyc, a może to być coś co już zostało wspomniane w trakcie rozmowy, więc stało się czymś oczywistym/znanym zarówno dla nadawcy jak i odbiorcy, np.:

太陽(たいよう)は東(ひがし)から出(で)て、西(にし)に沈(しず)みます。 - „Słońce wschodzi na wschodzie i zachodzi na zachodzie.”  (No oczywista oczywistość, czyż nie? Temat = słońce)

この建物(たてもの)は、約(やく)１００年前(ねんまえ)に建(た)てられました。 - „Ten budynek został zbudowany około 100 lat temu.” (temat = ten budynek)

II. Partykuła が

1. が jest partykułą podmiotu, czyli pokazuje nam co jest podmiotem w danej wypowiedzi. Bywa, że temat i podmiot jest tym samym, ale nie zawsze tak jest, o czym będzie wspomniane później.

W przeciwieństwie do partykuły は, が pokazuje nam nowe informacje w zdaniu.

花(はな)が咲(さ)いています。花(はな)はきれいです。 - „Kwiaty kwitną. (kwiaty) Są piękne.” (podmiot i temat = kwiaty, ale w pierwszym zdaniu jest to nowa informacja dla odbiorcy, więc mamy が, a w drugim zdaniu temat się powtarza, nie ma nowego, więc użyjemy は.)

昨日(きのう)、友達(ともだち)が私(わたし)の家(うち)に来(き)ました。 - „Wczoraj kolega przyszedł do mnie.” (podmiot = kolega)

W ten sposób podkreślamy też to co jest ważniejsze w zdaniu, czyli wiadomo, że ta bardziej istotna informacja będzie tą nową, oznaczoną przez が (a nie は).

2. Używamy tej partykuły z zaimkami pytajnymi (np.だれ・どれ・なに・どこ・どんな), czyli podkreślamy nieznany podmiot.

誰(だれ)が来(き)ましたか。 - „Kto przyszedł?”

何(なに)がおもしろいですか。- „Co jest ciekawe?”

勇気(ゆうき)さんはどんな食(た)べ物(もの)が好(す)きですか。 - „Yuki, jakie jedzenie lubisz?”

3. が precyzuje nam co jest podmiotem. Pośród wielu tematów to o ten konkretny nam chodzi.

Kropki oznaczają różne podmioty w danej tematyce, a が nam zaznacza ten jeden.

私(わたし)の国(くに)ではトヨタのほうが人気(にんき)です。 - „W moim kraju bardziej popularna jest Toyota.” (Podkreślenie, że to Toyota, a nie Fiacik czy Nissan.)

会社(かいしゃ)の中(なか)で小川(おがわ)さんが一番(いちばん)よく働(はたら)きます。 - „W firmie to pan Ogawa najlepiej pracuje.” (Ogawa, a nie Tanaka czy Kimura zapiernicza jak robocik.)

4. Zwykle が używamy przy czasownikach oznaczających „być”/”mieć”, czyli いる・ある.

部屋(へや)には、猫(ねこ)がいます。 - „W pokoju jest kot.”

机(つくえ)の上(うえ)に日本語(にほんご)の本(ほん)があります。-  „Na biurku są książki do japońskiego.”

は i が w jednym zdaniu

Już w powyższych przykładach pojawiły się takie, gdzie mamy podane obie partykuły, ale tu chciałabym się skupić na formie „AはBがprzymiotnik/określenieです”, która pokazuje nam, że „A ma jakieś tam B”. Zwykle jeśli mamy podany najpierw rzeczownik (powyżej zaznaczony jako B), a po nim przymiotnik, który określa ten rzeczownik to między tymi wyrazami wstawimy が.

Czyli A jest takim naszym ogólnym tematem, a B sprecyzowaną cechą, którą opisujemy.

ヒヒは尻(しり)が赤(あか)いです。 - „Pawian ma czerwony tyłek.” (Sprecyzowane co ma czerwonego, bo mógłby mieć przecież np. gębę.)

象(ぞう)は鼻(はな)が長(なが)いです。 - „Słoń ma długi nos.” (Czyli doprecyzowane, że opisujemy trąbę jako tę naszą wybraną cechę.)

彼(かれ)は頭(あたま)がいいです。 - „On jest mądry.” (Nacisk na tę jego cechę, a nie na inne.)

Czyli w takim bardzo skrótowym podsumowaniu: は zaznacza nam temat zdania (ogólny), a が doprecyzowuje podmiot w tej ogólnej tematyce lub zaznacza nam nowe informacje.

Oczywiście temat użycia は i が na tym się nie kończy. Przy dalszej nauce zauważycie inne użycia tych partykuł, np. が przy czasownikach potencjalnych, różnice w czasownikach przechodnich i nieprzechodnich czy が przy zmysłach (takich jak np. smak czy węch) i jeszcze kilka innych form. Ta notka to jedynie wprowadzenie i pomoc na początku nauki ;)

Jeśli ktoś czuje niedosyt to zachęcam do przejrzenia poniższej bibliografii:

Kawashima S.A. 1999. „A dictionary of Japanese particles”. Kodansha International

Darmowe materiały ze strony Meguro Language Center: http://www.mlcjapanese.co.jp

Chino N. 2005. „How to tell the difference between Japanese particles”. Kodansha International

Kamiya T. 1998. “Japanese particle workbook”. Weatherhill