poniedziałek, 29 lipca 2013

"Słowo na niedzielę" - lipiec

Jeśli ktoś regularnie zagląda na Fb, to na pewno zauważył, że w każdą niedzielę na "fanpejdżu" Jugyouchuu pojawia się japońskie słowo wraz z objaśnieniem i rysunkiem prezentującym dane zagadnienie.

Słówka na bieżąco nadal będą pojawiać się na Fb, natomiast na blogu postanowiłam wrzucać je w formie podsumowania danego miesiąca. Oczywiście ze względu na pewne ograniczenia w wyświetlaniu (bez wyłażenia za ramkę) prezentowane tu rysunki są w pomniejszeniu, a pełny rozmiar można zobaczyć na Fb.
Objaśnione (obecnie jak i te, które będą w przyszłości) słowa pochodzą ze słownika http://zokugo-dict.com.

1. 間男 (maotoko) skracane też do mao - "cudzołożnik" - Kiedy zamężna kobieta ma romans z innym mężczyzną to ten kochanek jest nazywany maotoko. Patrząc na złożenie to jest to "mężczyzna pomiędzy" wcinający się w cudze małżeństwo. 「夫婦の間に入ってくる男性」.



2. 炎上 (enjou) - Standardowe znaczenie tego słowa to "niszczenie budynku przez pożar", ale od jakiegoś czasu pojawiło się też inne. "Enjou" określa osobę, która na cudzych blogach zostawia całą masę komentarzy, w których przedstawia poglądy sprzeczne z poglądami autora bloga. Oczywiście nierzadko zdarzają się również oszczerstwa i nieuzasadniona krytyka, a wszystko po to by zwrócić na siebie uwagę. Czyli to taki miks trola z hejterem i znudzonym dzieckiem neo.




3. 草食男子 (sōshoku danshi) - "roślinożerny chłopak" - Pasywny mężczyzna, który nie jest zbytnio zainteresowany kobietami, seksem czy karierą, za to widać pewną tendencję do zainteresowania kosmetykami, jest dość delikatny. Taki trochę zniewieściały.


肉食女子 (nikushoku joshi) - "mięsożerna dziewczyna" - Przeciwieństwo "roślinożernego" faceta. Kobieta która jest asertywna, zainteresowana seksem i szukaniem partnera. Po prostu baba z jajami.


4. きもい/キモイ (kimoi) - slangowe określenie pochodzące od 気持ち悪い (kimochi warui). Oznacza "obrzydliwy", "paskudny", "odrażający", czyli tak określamy kogoś lub coś co wywołuje w nas nieprzyjemne uczucia.











środa, 24 lipca 2013

Japlish a Twitter

Hasła "japlish" chyba nikomu nie muszę przedstawiać. Jak widać już z części składowych słowa to jest to "ni japoński, ni angielski" i od dawna pod różnymi postaciami (zdjęcia, memy, teksty) pojawia się w różnych zakątkach internetu. Jak można było się spodziewać, "japlish" pojawił się również na serwisach społecznościowych i dziś właśnie chciałabym omówić to co wyprawia się na Twitterze (ツイッター - "tsuittaa").

Ok, to teraz proszę usiąść i wziąć głęboki oddech, bo zaraz osoby znające angielski nagle odkryją, że wcale go nie znają, a przynajmniej nie używają go tak jak Japończycy.

1.  ~なう (nau) - "now"
Chyba nie muszę tłumaczyć co po angielsku znaczy "now", a co znaczy po japońsku? W ten sposób zaznaczamy co robimy w tej chwili, albo gdzie teraz jesteśmy, ale umieszczamy "now" jako orzeczenie, np:

日本語の勉強なう (nihongo no benkyou nau) - "Teraz uczę się japońskiego".
クラクフなう (kurakufu nau) - "Teraz jestem w Krakowie".
カラオケなう (karaoke nau) - "Jestem na karaoke"

2. ~うぃる (uiru) - "will"
Tu oczywiście opisujemy co mamy zamiar zrobić, ale nie odnosi się to do luźnego planowania jak angielskie "will", bo równie dobrze wszystko może być już dopięte na ostatni guzik. 

ビールうぃる (biiru uiru) - "mam zamiar napić się piwa/zaraz napiję się piwa"
ポケモンうぃる (pokemon uiru) - "zaraz pogram w pokemony"
ビトムうぃる (bitomu uiru) - "Pojadę/mam zamiar pojechać do Bytomia"

Ważne by nie mylić うぃる z アバウト (abauto) które pochodzi od "about"  i nie ma nic wspólnego z konstrukcją "be about to do something" (zamierzać coś zrobić). アバウト dla Japończyków to "na oko; pobieżnie; nieokreślony", np.

A: ねえ、お砂糖どのぐらいいれればいいの? (Nee, osatou donogurai ireba ii no?) - "Ej, ile mam dodać cukru?"
B: アバウトでいいよ。 (Abauto de ii yo.) - "Tak na oko/ile uznasz to będzie ok"

W ten sposób możemy też określać siebie lub innych i będzie to oznaczać "nieodpowiedzialny, ciamajda itp." czyli niby określenia negatywne, ale nie czuć, że zostało się totalnie zruganym. 
アバウトな人 (abauto na hito) - "nieodpowiedzialny człowiek"
ごめん、私ってアバウトだから。 (Gomen, watashi tte abauto da kara.) - "No sorry, ciapa ze mnie".

3.~わず (wazu) - "was"
   ~だん (dan) - "done"
Oba słowa są do siebie dość podobne w tym japońskim znaczeniu, dlatego że tak określany to co już zrobiliśmy, gdzie byliśmy, co się skończyło itp.

日本わず (nihon wazu) - "Byłem w Japonii"
晩ご飯わず (bangohan wazu) - "Już jadłem kolację"

映画だん (eiga dan) - "Film się skończył"
サッカーだん (sakkaa dan) - "Skończył się mecz piłki nożnej/ skończyłem grać"


Mimo że なう・うぃる・わず・だん są zapożyczeniami z angielskiego to zwykle zapisuje się je w hiraganie, a nie katakanie. Dlaczego? Bo hiragana wygląda bardziej uroczo, a skoro to slang to przecież nikt nie każe trzymać się reguł odnośnie zapisu ;)


A jako bonus もい/モイ (moi), wyraz dla odmiany pochodzący z Finlandii, a który można spotkać w japońskich twittach. Co znaczy? Samo モイ (moi) to powitanie, takie nasze "hej", a モイモイ (moi moi) już jest pożegnaniem, czyli "pa pa" ;)


czwartek, 18 lipca 2013

Straszne kanji - część 4.

 To już ostatnia część z tej serii :)

18. 美 (bi) - "piękno"
Archaiczna forma:






Starożytna forma:





To piktogram składający się z: 羊 ("owca") i 大 ("duży") i tu po cześć wykorzystane jest znaczenie jednego znaku do zobrazowania całości, ponieważ sam znak 美 to wyobrażenie rodzącej się owieczki (dokładnie chodzi o "nóżki" 大 wystające z mamy-owcy). Czy sam akt narodzin jest "piękny"? Jasne, ale to tylko połowiczne wyjaśnienie znaczenia znaku bo drugie odnosi się do tego co robiono z owieczką, a przecież nie na darmo mówi się o "owieczkach prowadzonych na rzeź". I tak właśnie to zwierzątko nierzadko składano w ofierze bogom, bo była to "piękna" ofiara ciesząca chińskich bogów.

19. 数 (kazu) - "liczba"
Starożytna forma:





Znak składa się z 3 elementów: 攵 (wyobrażenie ręki, która trzyma kij), 米 ("ryż") i 女 ("kobieta") i to własnie ten ostatni ma największe znaczenie dlatego, że ponoć sam znak przedstawia nic innego jak łupy wojenne. O ile ryż w worach nie miał nic przeciwko bycia przekazywanym z rąk do rąk, to branka wojenna już miała pewne zastrzeżenia do tej sytuacji.

20. 死 (shi) - "śmierć"
Archaiczna forma:





Starożytna forma:





Każdy pewnie myślał "O! Znak na śmierć, to teraz będzie rzeź!". Przykro mi, ale nie ^^. Części składowe to 歹 (fragment kości) i 人 ("człowiek"), a pochodzenia samego wyglądu znaku można domyślić się po formie archaicznej. Jest to po prostu ciało złożone do grobu. 

21. 久しい (hisashii) - "długi (czas)"
Starożytna forma:





Patrząc na współczesną i dawną formę zapisu widać, że ty chyba "ludzik z kijem w dupie". Nieraz u nas mówi się na kogoś sztywnego, że zachowuje się jakby miał kij własnie tam. Cóż ... to znak mniej więcej to przedstawia XD
Może by pomóc to zobrazować posłużę się zapożyczonym rysunkiem:

















Na początku był "człowiek" (人), który w końcu umarł i stał się "zwłokami" (尸). Następnie coś trzeba by zrobić z tymi zwłokami, ale nie złożono ich po prostu do grobu, o nie! Starożytni Chińczycy mieli hopla na punkcie wieczności i postanowiono, że złożenie do grobu osoby, gdzie kij pod 4 literami podpiera całą sylwetkę, będzie idealnym przedstawieniem wieczności. Stąd właśnie ostateczny efekt czyli 久.

22. 童 (warabe) - "dziecko"
Archaiczne formy:

Starożytna forma:
Obecnie sam znak znaczy "dziecko", ale wcześniej oznaczał "chłopca-niewolnika/chłopca-sługę" i stąd właśnie sam wygląd znaku, a co on przedstawia? Dość makabryczną praktykę dlatego, że chłopcu lub mężczyźnie, który popełnił jakieś przestępstwo, wydłubywano oczy, a następnie robiono z niego niewolnika.

23.  方 (kata) - "osoba"
Archaiczna forma:

Starożytna forma: 
W obu starych zapisach można rozpoznać ludzika. W tym drugim wygląda nawet na wesołego, pogrążonego w tańcu. Ano "tańcował" sobie na wietrze jako trup powieszony na drzewie, bo własnie to przedstawia ten znak. Takie praktyki były też i u nas, tyle że Chińczycy wieszali trupy na drzewach w pobliżu wsi lub cytadeli/fortu po to by nie tylko odstraszyć wrogów, ale i złe duchy. 

24. 幸い (saiwai) - "szczęście"
Archaiczna forma:

Starożytna forma:
Ten znak przedstawia ... kajdany! Co, kajdany i szczęście? Gdzie tu szczęście czy sprzyjający los?! Ano biorąc pod uwagę, że można było skończyć jako: dyndający na drzewie trup, głowa na bezdrożach, ślepy sługa czy ofiara by udobruchać złe duchy, to faktycznie posiadanie jedynie okowów było uważane za pewnego rodzaju szczęście.  


To tyle jeśli chodzi o kanji powodujące ciary na plecach.
Jeśli ktoś miałby pomysł na kolejną (realną do zrealizowania) serię postów, to proszę zgłaszać swoje propozycje w komentarzach ;)


Źródła:.
http://matome.naver.jp/odai/2129628202362446901?&page=1
http://chinese-characters.org
http://www.yellowbridge.com
https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%88%87%E8%85%B9

wtorek, 9 lipca 2013

Straszne kanji - część 3.

11. 流す (nagasu) - "spłukiwać, płynąć"
Archaiczna forma:







Starożytna forma:







Tutaj pochodzenie zapisu można spokojnie wyczytać ze starożytnej formy. Archaiczna akurat mało przypomina to 'co autor miał na myśli'. W taki razie, jeśli w formie starożytnej widzisz martwego ludzika płynącego z nurtem to bingo! Zgadłeś etymologię znaku ;) 

12. 導く (michibiku) - "prowadzić, przewodzić"
Archaiczna forma:






Starożytna forma:





Mamy tu odciętą głowę (opis przy kanji nr.3) niesioną w ręce. Być może to wódz/przywódca jakiegoś zbrojnego oddziału niósł głowę wroga. 

13. 七 (shichi, nana) - "siedem"
Archaiczna forma:







Starożytna forma:





Jeśli ktoś widząc formę archaiczną nagle zamrugał z niedowierzania to wyjaśnię: tak, to wygląda identycznie jak 十 (10). 
Dawniej w starożytnych Chinach, gdy ktoś przez swoje postępowanie w jakiś sposób zawstydził czy rozgniewał cesarza to zwykle był zmuszony do popełnienia samobójstwa. Następowało ono przez rozcięcie brzucha, które bardziej jest kojarzone z japońskim seppuku, niż chińską karą śmierci. Najpierw cięto pionowo, a następnie nieco wyżej poziomo co dawało znak 十. Ale do tego trzeba dodać jeszcze bebechy, które wypadały z rozciętej rany, a które razem z rozcięciem przypominały kształtem 七. 

14. 卒 (sotsu) - "zakończenie szkoły, żołnierz niskiej rangi, śmierć"
Archaiczna forma:


Starożytna forma:





Jest to piktogram przedstawiający martwą osobę w czasie pogrzebu, ubraną w białe kimono.

15. 荒 (ara) - "resztki, pozostałości, okrutny, dziki"
Archaiczna forma:


Starożytna forma:






Znowu piktogram, który głównie przedstawia rozwiane włosy trupa wyrzuconego na łąkę/step.

16. 政 (matsurigoto) - "rząd, parlament"
Archaiczna forma:



Starożytna forma:






Mamy tu dokładne przedstawienie rządu, ponieważ znak to wyobrażenie osoby z batem smagających biedny, podbity lud, z którego wyciska się podatki, pot i łzy. Jak niewiele się zmieniło od tamtego czasu, prawda?

17. 伏 せる (kabuseru) - "kłaść coś do góry nogami, przykryć, ukryć"
Archaiczna forma:




Starożytna forma:






Dawniej, w czasie pogrzebu by udobruchać demona zamieszkującego dany kawałek ziemi, do grobu wkładano również żywą ofiarę w postaci człowieka (人) lub psa (犬). Stąd właśnie takie elementy składają się na ten znak.

Ciąg dalszy nastąpi (^_^ )

piątek, 5 lipca 2013

Straszne kanji - część 2.

No to czas dalej się "straszyć", ale pierwszy znak (czyli 5 z kolei) należy raczej do tego łagodnego sortu ;)

5. 列 (retsu) - "kolejka, linia"
Starożytna forma:





Starszy zapis - 
Znak składa się z:
- 歹 ("kość")
- 刀 ("miecz, nóż")
Całość oznaczała rozdzielenie nożem zwierzęcych kości i ułożenie ich w linii w celach wróżebnych. Takie wróżby polegały na przyłożeniu rozżarzonego pręta do kości lub skorupy żółwia i odczytaniu wróżby z powstałych pęknięć.
Co prawda dla mnie kości czy szkielet jest raczej z gatunku "fuj" niż "aaaaa!", a być może ktoś reaguje właśnie w ten drugi sposób.

6. 家 (ie, uchi) - "dom"
Archaiczna forma:





Starożytna forma:





Zaraz pewnie ktoś sobie pomyśli: "Co?! Dom? Niby jakim cudem?". No to już wyjaśniam. Sam znak składa się z:
- 宀 element oznaczający ("dach")

- 豕 ("świnia")

Świnia pod dachem? "Phi, mój sąsiad to świnia" - mógłby ktoś pomyśleć, ale tu chodzi o faktyczną świnię ^^. Dawniej ten znak nie oznaczał "dom", ale mauzoleum na cześć przodków zwane mitamaya (obecny zapis - 祖霊舎/廟). Nim zaczynano budowę trzeba było złożyć ofiarę (jakieś zwierzę) dla boga zamieszkującego daną ziemię i ta ofiara stawała się 'kamieniem węgielnym'.
Z czasem oczywiście "dom" stał się miejscem, gdzie pod dachem trzymano swój dobytek - w tym trzodę chlewną ;)

7. 鮮 (azayaka) - "świeży, żywy"
Archaiczna forma:






Starożytna forma:





No i znowu mamy zarzynane zwierzątka (tu: "rybę" [魚] i "owieczkę" [羊] ) jako ofiary dla bóstw lub by ugłaskać złe duchy. Ryba musiała być świeżutka, a owieczka najlepiej jeśli była przyjemnie tłuściutka. Oczywiście ofiary musiały być przyprowadzone/przyniesione żywe, stąd znaczenie.

8. 棄 (suteru) - "porzucić, wyrzucić, poświęcić"
Archaiczna forma:





Starożytna forma:





Góra znaku to odwrócony znak 子 oznaczający "dziecko", a dół to "dwie ręce" i "koszyk" co można zaobserwować w starych formach zapisu. 
Dawniej, gdy urodziło się niechciane dziecko (powodem tego niechcenia mogła być bieda lub brak akceptacji reszty wspólnoty) to takiego noworodka wkładano do koszyka i porzucano w nadziei, że może ktoś go znajdzie i przygarnie.

9. 赤 (aka) - "czerwień"
Ten to ma dopiero okrutną etymologię.
Archaiczna forma:






Starożytna forma:






Pochodzenie znaku odnosi się do bardzo okrutnej formy egzekucji. Skazańca krzyżowano, a następnie opalano (nie całego, a jedynie jego dolną część, stąd w zapisie 'człowiek stoi w ogniu'). Spalona skóra oczywiście pękała co powodowało rozlanie się krwi, a każdy wie jaki kolor ma krew.

10. 化 (ka) - "zmiana, reforma"
Archaiczna forma:






Starożytna forma:

Znak to piktogram przedstawiający pochowanych razem kobietę i mężczyznę. Niby ok, ale gdzie "przemiana"? Ano Chińczycy zauważyli, że jak się kogoś pochowa to z czasem zamienia się w stertę kości.

Ciąg dalszy nastąpi ;)

Źródła:
W. Olszewski "Chiny. Zarys kultury", Poznań, 2003.
http://matome.naver.jp/odai/2129628202362446901?&page=1
http://chinese-characters.org
http://www.yellowbridge.com

środa, 3 lipca 2013

Straszne kanji - część 1.

Czy kanji bywają straszne? No pewnie, że tak. Każdy, kto styka się z nimi po raz pierwszy dostaje lekkiego zawału na widok tej ilości kresek, a jak usłyszy, że każdy taki „krzaczek” ma swoją kolejność stawiania kresek to już w ogóle ło ho ho ... i bardziej rozległy zawał.
Tym razem jednak chciałabym przybliżyć tę straszność kanji nie ze względu na poziom trudności zapisu, ale ze względu na etymologię rodem z horroru.

1. (ken) – „prefektura”
Starożytna forma:
 
Oczywiście pochodzenie znaku nijak nie oddaje obecnego znaczenia, bo inaczej nie byłoby zabawy ;). Dawniej w Chinach, w czasie egzekucji przestępców, odcinano im głowy i wieszano na drzewach. Sam znak to forma piktograficzna rysunku przedstawiającego 'odciętą głowę ze zwisającymi włosami'.


2. (shin) – „prawda, rzeczywistość”
Archaiczna forma:                          






Starożytna forma:                                                







Początkowo ten znak posiadał następujący zapis , który składał się z elementów:
 - („łyżka”) - tu znak stracił swoje znaczenie, a jedynie miał pokazywać odwrócone ciało.
- („prefektura”) – etymologię mamy podaną w 1. punkcie.
Oryginalnie ten znak ukazywał martwe ciała ludzi, którzy stracili życie z powodu jakiejś katastrofy.

Dawniej wierzono, że ludzie, którzy z powodu jakiejś tragedii stracili życie, stawali się mściwymi duchami. Dlatego też czczono ich w małych świątyniach by uspokoić ich gniew. „Uspokajać” to po japońsku 鎮める (shizumeru). W tym znaku慎/鎮 mamy element 真(眞), który łączył się ceremonią pocieszenia duchów.


3. (michi) – „droga, sposób, morale”
Archaiczna forma:                          





Starożytna forma:
 

Jest to piktogram pokazujący 'niesioną w ręce odciętą głowę' (). Niesiono ją na bezdroża, totalne pustkowie, aby w ten sposób odczynić urok jaki mógłby być wywołany przez mściwego ducha.


4. (toru) – „brać”
Archaiczna forma:                          





Starożytna forma:







Znak składa się z:
- – piktogram prawej ręki.
- – piktogram ucha.
W starożytnych Chinach po wygranej bitwie odcinano więźniom lewe ucho, które następnie zabierano jako dowód pokonania. Z czymś podobnym można było się też spotkać w Japonii czego przykładem jest mimizuka -  „Wzgórze Uszu” które zostało usypane w Kioto z około 40 tysięcy obciętych chińskim i koreańskim wojownikom uszu, kiedy to w 1598 roku Japończycy wycofywali się z Korei po nieudanej inwazji, zapoczątkowanej przez Hideyoshiego Toyotomi.


Źródła:
M. Derenicz, "Japonia - Nippon", Kraków, 1977.